Nowe uprawnienia przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą

Ustawa z dnia 31 lipca 2019r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz. U. poz. 1495 z późn. zm.) wprowadziła z dniem 1 stycznia 2021r. szereg zmian, dzięki którym przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi, w sytuacji zawierania umów bezpośrednio związanych z ich działalnością gospodarczą, gdy z treści danej umowy wynika, że nie posiada ona dla danego przedsiębiorcy „charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej”, uzyskali ochronę, uprawnienia bardzo zbliżone do tych, które przysługują konsumentom.  

Główne zmiany wprowadzone ww. ustawą z dnia 31 lipca 2019r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych to:  

1) Na mocy przepisu art. 38a, dodanego w ustawie z dnia 30 maja 2014r. o prawach konsumenta, przepisy dotyczące konsumenta zawarte w rozdziale 4., zatytułowanym: „Prawo odstąpienia od umowy”, stosuje się do „osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej”.
Oznacza to m.in., że przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi uzyskali prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość, lub zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa, w ciągu 14 dni, bez podawania przyczyny, jeżeli umowa ta nie posiadała dla nich charakteru zawodowego.  

2) Przedsiębiorcom będącym osobami fizycznymi, którzy dokonują zakupu w związku ze swoją działalnością gospodarczą, przysługuje rękojmia za wady fizyczne i prawne, uregulowana w przepisach art. 556 – art. 576 Kodeksu cywilnego, jeżeli dana umowa sprzedaży nie posiada dla kupującego charakteru zawodowego.
Należy jednak zawsze uważnie przeczytać warunki zawieranej umowy, ponieważ w umowach między przedsiębiorcami wykluczono stosowanie art. 558 § 1 zdanie drugie Kodeksu cywilnego, co oznacza, że w takiej umowie można dowolnie ograniczyć lub całkowicie wyłączyć odpowiedzialność sprzedawcy wobec kupującego z tytułu rękojmi.  

3) Na mocy przepisu art. 3855, dodanego w Kodeksie cywilnym, do przedsiębiorcy – osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, stosuje się zasadę wynikającą z art. 385¹ Kodeksu cywilnego – a więc takiego przedsiębiorcę nie będą wiązać postanowienia umowy nieuzgodnione z nim indywidualnie, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (tzw. niedozwolone postanowienia umowne), przy czym nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Ponadto zastosowanie znajduje przepis art. 385³ Kodeksu cywilnego, zawierający przykładowy katalog klauzul niedozwolonych.  

Co oznacza ww. kluczowy zwrot: „gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej”, warunkujący objęcie przedsiębiorców ochroną bardzo zbliżoną do tej, która przysługuje konsumentom? Niestety ustawodawca tego nie wyjaśnił.
W dużym uproszczeniu – taką umową będzie umowa sprzedaży takiej rzeczy, na której przedsiębiorca z racji swojej działalności gospodarczej po prostu nie musi się znać. Tak więc ww. uprawnienia będą przysługiwały np.: pośrednikowi sprzedaży nieruchomości kupującemu na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej samochód lub aparat fotograficzny, tłumaczowi języka obcego kupującemu na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej komputer lub drukarkę, osobie prowadzącej sklep spożywczy kupującej witrynę chłodniczą do tego sklepu itp.  

Niewątpliwie wiele przypadków będzie niejednoznacznych, spornych i wówczas wskazane jest skorzystanie z pomocy prawnika.  

Na koniec należy podkreślić, że zgodnie z art. 70 ww. ustawy z dnia 31 lipca 2019r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych, do umów, które zostały zawarte przed dniem 1 stycznia 2021r., nie stosuje się nowych przepisów. Tak więc jeżeli np. umowa sprzedaży została zawarta przed dniem 1 stycznia 2021r., przedsiębiorcy będącego kupującym nie przysługują żadne z ww. nowych uprawnień.